Khan Academy

Το ακόλουθο άρθρο εξηγεί με ποιο τρόπο και για ποιους λόγους αναπτύχθηκε το Khan Academy. Γράφονται αρκετά ενδιαφέροντα πράγματα τα οποία αξίζουν μίας γρήγορης ανάγνωσης. Για να μεταβείτε στον ιστότοπο που φιλοξενεί το δημοσίευμα, πατήστε στο ακόλουθο link.

Συνέδριο «Active Inclusion for Sustaining Communities»

  Το Συνέδριο ««Active Inclusion for Sustaining Communities» διοργάνωσε το Επαρχιακό Γραφείο Παιδείας Λεμεσού. Διεξήχθη στις 19/04/13 στην Αίθουσα Εκδηλώσεων της Ιεράς Μητρόπολης Λεμεσού. Παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα έρευνας που έγινε ανάμεσα στο Devon County και το Επαρχιακό Γραφείο Παιδείας Λεμεσού. Την επιστημονική ευθύνη διεξαγωγής είχε το Πανεπιστήμιο Plymouth. Το ερευνητικό αυτό project, στο οποίο συμμετείχαν 4 σχολεία της Λεμεσού και 4 σχολεία του Devon Αγγλίας, ήταν επιχορηγημένο από κονδύλια της ΕΕ και έγινε στα πλαίσια του προγράμματος Comenius. Το συνέδριο παρακολούθησαν επιθεωρητές του ΥΠΠ, ειδικοί εκπαιδευτικοί, δάσκαλοι γενικής τάξης και αντιπροσωπεία του Devon County και των εκπαιδευτικών των 4 σχολείων της Αγγλίας που συμμετείχαν στην έρευνα. 
  Ξεκινώντας με τους στόχους της έρευνας, ήταν να:

  1. Εξετάσει τις στάσεις, απόψεις, γνώμες των γονέων και του προσωπικού των σχολείων προς την ένταξη τόσο στην Κύπρο όσο και στην Αγγλία

  2. Διερευνήσει τις διαφορετικές στάσεις που μπορεί να έχουν οι γονείς της Κύπρου σε σχέση με τους γονείς της Αγγλίας

  3. Εξετάσει κατά πόσο υιοθετούν διαφορετικές στάσεις οι γονείς παιδιών με αναπηρίες συγκριτικά με τους γονείς παιδιών χωρίς αναπηρίες

  4. Συγκρίνει τις στάσεις ανάμεσα σε γονείς και εκπαιδευτικούς

  5. Εξετάσει τις στάσεις των γονέων και του προσωπικού προς τις ειδικές μονάδες

  6. Καθορίσει τα κριτήρια εισδοχής ενός παιδιού με αναπηρίες στην ειδική μονάδα

  Για να απαντηθούν τα ερωτήματα της έρευνας και να επιτευχθούν οι υπό μέρους στόχοι, έγινε συλλογή δεδομένων μέσα από ερωτηματολόγια αλλά και συνεντεύξεις.  Η ανάλυση που έγινε έδειξε ότι σε γενικές γραμμές δεν υπάρχουν ιδιαίτερες διάφορες ανάμεσα στις στάσεις γονέων αλλά και εκπαιδευτικών Αγγλίας – Κύπρου. Ωστόσο, υπήρχαν κάποιες μικρές διαφοροποιήσεις στα αποτελέσματα.

  Συγκεκριμένα, οι γονείς παιδιών με αναπηρίες ανησυχούσαν περισσότερο για τις κοινωνικές σχέσεις των παιδιών τους με τους συνομηλίκους και την κατ’ οίκον εργασία συγκριτικά με τους γονείς παιδιών χωρίς αναπηρίες. Από την άλλη, οι γονείς της Αγγλίας υιοθετούσαν ελαφρώς θετικότερες στάσεις  σε σχέση με την υποστήριξη που λαμβάνει το παιδί τους στο σχολείο και αναγνώριζαν σε μεγαλύτερο βαθμό ότι το σχολείο τους έχει κάποια πολιτική για τα παιδιά με αναπηρίες, πέραν της θεσμοθετημένης. Τέλος, η σημαντικότερη διαφοροποίηση στα αποτελέσματα έγκειται στην αναγνώριση των γονέων της Αγγλίας ότι οι εκπαιδευτικοί εκεί ενθαρρύνουν τα παιδιά με αναπηρίες να χρησιμοποιούν τεχνολογία κατά τη διάρκεια του μαθήματος, κάτι με το οποίο δε συμφωνούσαν πολύ οι γονείς της Κύπρου.

  Όσον αφορά στις διαφορές ανάμεσα στις στάσεις γονέων - εκπαιδευτικών, φάνηκε ότι οι γονείς υιοθετούν θετικότερες προς την ένταξη στάσεις. Η διαφοροποίηση αυτή οφείλεται στην άποψη των γονέων ότι η ένταξη συμβάλλει στην πρόοδο όλων των παιδιών, κάτι που δε φαίνεται να συμμερίζονται εξίσου οι εκπαιδευτικοί, οι οποίοι πιστεύουν ότι είναι καλύτερη για τα παιδιά με αναπηρίες η φοίτηση στη μονάδα.

  Η τελευταία παράμετρος που εξετάστηκε είναι με ποιο τρόπο λαμβάνονται οι αποφάσεις για φοίτηση των παιδιών σε ειδικά πλαίσια (π.χ. μονάδες). Φάνηκε ότι τόσο σε Κύπρο όσο και σε Αγγλία, η απόφαση για τοποθέτηση ενός παιδιού σε ειδική μονάδα τεκμηριώνεται μέσα από κριτήρια που αφορούν στο ίδιο το παιδί και είναι στενά συνυφασμένα με το ιατρικό μοντέλο (π.χ. σοβαρότητα αναπηρίας) αλλά και σε κριτήρια που σχετίζονται με το περιβάλλον του παιδιού και παραπέμπουν σε πτυχές του κοινωνικού μοντέλου (π.χ. κοινωνικοποίηση).

  Μεταξύ άλλων, στο συνέδριο τοποθετήθηκαν οι καθηγήτριες Larin Florian του Πανεπιστημίου του Aberdeen και Christine Black-Hawkins του Πανεπιστημίου του Cambridge, παρουσιάζοντας την τελευταία ερευνητική τους δουλειά σε σχολεία της Σκοτίας. Στόχος της δουλειάς τους ήταν να βρει καλές πρακτικές που υιοθετούν οι εκπαιδευτικοί στη Σκοτία, ώστε να προωθήσουν την έννοια της ενιαίας εκπαίδευσης. Οι διαπιστώσεις – εισηγήσεις τους ήταν ιδιαίτερα εύστοχες και διαφωτιστικές. Θα εστιάσω όμως σε μία που μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση και οφείλω να ομολογήσω ότι συνδέεται άμεσα με τα όσα λέγαμε για το Universal Design.

  Οι δύο ακαδημαϊκοί επέμεναν πολύ στο να δίνονται πολλαπλές επιλογές στα παιδιά, ώστε τα ίδια να διαλέγουν αυτή που τους εξυπηρετεί. Δηλαδή οι εκπαιδευτικοί να μην προαποφασίζουν από μόνοι τους τι ταιριάζει και τι όχι σε ένα παιδί. Το διαφορετικό, με την έννοια του ξεχωριστού-ειδικού που φτιάχνει ο δάσκαλος για να ταιριάζει στις ανάγκες ενός παιδιού, στην ουσία στιγματίζει το παιδί και προκαλεί τα αντίθετα αποτελέσματα, έστω κι αν γίνεται με τη λογική παροχής ίσων ευκαιριών.

  Έφεραν ένα παράδειγμα από μία συνάδελφο στη Σκοτία, η οποία είχε στην τάξη της παιδί με απώλεια όρασης και του έδινε τα φυλλάδια όλα σε κίτρινο χαρτόνι με γραμματοσειρά 20. Στην πορεία, όμως, αντιλήφθηκε ότι αυτό στιγμάτιζε το παιδί, το αναστάτωνε συναισθηματικά με αποτέλεσμα να αντιδρά. Με τη βοήθεια των δύο ερευνητριών, η δασκάλα έδωσε την επιλογή και στα άλλα παιδιά αν θέλουν να παίρνουν το φυλλάδιο σε αυτή τη μορφή (κίτρινο φόντο με γραμματοσειρά 20). Με μεγάλη της έκπληξη, διαπίστωσε ότι όλα τα παιδιά στο τέλος επέλεγαν το κίτρινο χρώμα, γιατί έλεγαν ότι το έβρισκαν πιο ξεκούραστο και ευανάγνωστο. Άρα, κάτι που προοριζόταν στο παιδί με απώλεια όρασης, στο τέλος φάνηκε να εξυπηρετεί και τα άλλα παιδιά.

  Οι δύο καθηγήτριες συμπληρώνοντας, εισηγήθηκαν ότι όταν μπαίνουν τέτοια διλήμματα, να πρέπει να χρησιμοποιήσω δηλαδή διαφορετικό υλικό για οποιοδήποτε λόγο, να δίνω την επιλογή σε όλα τα παιδιά να διαλέγουν με τι θέλουν να δουλέψουν, ώστε να μη στιγματίζονται! Η διαφοροποίηση από μόνη της δηλαδή, εάν δε διασυνδεθεί με το δικαίωμα επιλογής, τότε δεν κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση.

  Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν άλλο ένα παράδειγμα που έφεραν για μια τάξη, πάλι στη Σκοτία, η οποία θα πήγαινε εκπαιδευτική επίσκεψη σε ένα χώρο. Ανάμεσα στα παιδιά της τάξης, ήταν και ένα παιδί με αυτισμό. Η δασκάλα είπε στα παιδιά ότι με την επιστροφή τους στο σχολείο ήθελε όλα να μπορούν να γράψουν μία παράγραφο για το τι παρατήρησαν. Τους έδωσε χρόνο για να συζητήσουν μεταξύ τους και να αποφασίσουν τι «εξοπλισμό» χρειάζονται για να γράψουν αυτή την παράγραφο.  Κατέληξαν ότι όλα χρειάζονται μολύβι και χαρτί για να παίρνουν σημειώσεις, ενώ το παιδί με αυτισμό το iphone του για να μπορεί να βγάλει φωτογραφίες και να τις έχει ως σημείο αναφοράς. Τελικά η επίσκεψη έγινε κανονικά και ο στόχος της δασκάλας επιτεύχθηκε. Συνέκριναν αυτή την προσέγγιση με παρόμοιο περιστατικό που συνέβη σε άλλο σχολείο, όπου η δασκάλα είπε ότι όλοι θα πάρουν μολύβι και χαρτί, εκτός από το παιδί με αυτισμό που θα ήταν το μόνο που θα μπορούσε να πάρει το iphone του. Σε αυτή την περίπτωση τα υπόλοιπα παιδιά αντέδρασαν και διαμαρτυρήθηκαν λέγοντας ότι ήταν αδικία. Επομένως, αυτό που έχει ουσία και παίζει ρόλο επισήμαναν δεν είναι τι κάνεις, αλλά πώς το κάνεις!

  Κλείνοντας, πιστεύω ότι το εν λόγω συνέδριο ήταν πολύ πετυχημένο και δεν είχε τίποτα να ζηλέψει από συνέδρια που γίνονται στο εξωτερικό. Υπήρχε μάλιστα και η δυνατότητα μετάφρασης με τη χρήση της κατάλληλης τεχνολογίας (ασύρματα ακουστικά), μιας και αρκετές ομιλίες ήταν στην αγγλική. Αξίζουν συγχαρητήρια τόσο στους διοργανωτές, όσο και στους συμμετέχοντες! Διότι πολιτισμός όπως είπε ένας κύριος σε παρέμβασή του «δεν είναι οι δείκτες της οικονομίας, αλλά η παιδεία, το ήθος του ανθρώπου [...] πολιτική όπως η ένταξη των παιδιών με ειδικές ανάγκες στα γενικά σχολεία, οριοθετούν τον πολιτισμό μας!»

Όταν η τεχνολογία υπηρετεί την... κατασκευή χαλιού!

Καθημερινά γίνεται πολύς λόγος για την ανακύκλωση και την επαναχρησιμοποιήση υλικών με τρόπο που να μην σπαταλούνται οι φυσικοί πόροι του περιβάλλοντος και να διατηρείται η αειφόρος ανάπτυξη.

Σήμερα, θέλησα να αναφερθώ σε μια πτυχή - πιο δημιουργική και καλλιτεχνική - που όπως φαίνεται συνδέεται πολύ στενά με την τεχνολογία αλλά είμαι σίγουρος πως κανένας μας δεν την έχει επεξεργαστεί τουλάχιστον σε ενσυνείδητο επίπεδο όπως ο κύριος Federico Uribe. Ίσως γιατί δεν ασχοληθήκαμε ποτέ στενά με τα χαλιά ή ακόμα πιο συγκεκριμένα επειδή στερούμαστε φαντασίας και πρωτοτυπίας... 

Ποτέ δεν είναι αργά όμως. Μιλούμε συνεχώς για νέα προγράμματα, για προμήθεια προϊόντων και υλικών υψηλής τεχνολογίας και εξασφάλιση νέων υπολογιστών που να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις των αυξημένων απαιτήσεων της καθημερινότητας. Τι γίνεται όμως με όλα τα τεχνολογικά μέσα και υλικά που μέχρι πρότινος μας εξυπηρετούσαν και εν μία νυκτί κρίνονται ως αναποτελεσματικά και πλέον ακατάλληλα; 

 Μία απάντηση επιχειρούν να δώσουν ορισμένοι καλλιτέχνες-δημιουργοί οι οποίοι, κάνοντας το πρώτο βήμα, μας δείχνουν ότι ακόμα και υλικά τεχνολογίας μπορούν να αξιοποιηθούν και σε άλλα πλαίσια! Απαιτείται απλά φαντασία και δημιουργικότητα για να φτιάξει κανείς ολόκληρα αριστουργήματα που ξεπερνούν κάθε όριο ανθρώπινης σκέψης.

Για περισσότερες πληροφορίες και πλοήγηση στο πρωτογενές άρθρο πατήστε στο ακόλουθο link.

Έρευνα Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Κύπρου για το διαδραστικό πίνακα

Ψες στο μάθημα συζητούσαμε κατά πόσο ο διαδραστικός πίνακας είναι αποτελεσματικός. Τέθηκε η άποψη ότι μετά από κάποιο καιρό τα παιδιά εξοικειώνονται με αυτόν και πιθανόν να μη βελτιώνει τα μαθησιακά αποτελέσματα. Μας είχε αναφέρει η Κατερίνα μια έρευνα που έγινε με σκοπό να αξιολογήσει την αποτελεσματικότητα των διαδραστικών πινάκων. Βρήκα την περίληψη της έρευνας, την οποία διεξήγαγε το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου. Φαίνεται ότι τα ίδια τα παιδιά προτιμούν το διαδραστικό έναντι του συμβατικού μαυροπίνακα  και επισημαίνουν ότι τους βοηθά στην κατανόηση του περιεχομένου του μαθήματος. Παρατίθεται το link για περαιτέρω πληροφορίες και ενημέρωση.

Promethean Activeboard

Στο πιο πάνω βίντεο παρουσιάζεται σε πολύ γενικές γραμμές ο διαδραστικός πίνακας Activeboard 500 Pro της Promethean. Οι δυνατότητες και οι ευκολίες που προσφέρει ο πίνακας μαζί με το λογισμικό που τον υποστηρίζει είναι εξαιρετικής σημασίας τόσο σε παιδαγωγικό επίπεδο όσο και σε πρακτικό.

Συγκρίνοντας την προ διαδραστικού πίνακα εποχή με αυτήν που ακολούθησε, εκείνο που παρατήρησα προσωπικά στη δική μου τάξη είναι ότι τα παιδιά είναι περισσότερο κινητοποιημένα. Αυξήθηκαν τα κίνητρά τους για συμμετοχή στο μάθημα και το ενδιαφέρον τους γενικότερα κατά την εξέλιξη της διδασκαλίας. 

Πέραν από αυτά, το πιο αξιοσημείωτο είναι πως ο διαδραστικός προσφέρεται για δημιουργία πολυμεσικών περιβαλλόντων μάθησης. Μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει τα λογισμικά που υπάρχουν στον υπολογιστή μέσα από την επιφάνεια εργασίας του διαδραστικού πίνακα χωρίς να χρειάζεται να κάθεται στον υπολογιστή για να δίνει τις απαραίτητες εντολές. Είναι γνωστό ότι οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές στα σχολεία είναι πολύ καλά εφοδιασμένοι με προγράμματα και λογισμικά. Ωστόσο, πολλές φορές έμεναν αναξιοποίητα εντός τάξης, είτε επειδή υπήρχε ένας υπολογιστής, είτε διότι ο δάσκαλος έπρεπε ταυτόχρονα να διαχειριστεί και την τάξη σε επίπεδο συμπεριφοράς και να χρησιμοποιήσει τον υπολογιστή, τακτική που εμπεριείχε πολλές προκλήσεις και δυσκολίες. Αντιθέτως, με την ύπαρξη του διαδραστικού στέκεται στον πίνακα και χειρίζεται όλα τα λογισμικά με μεγάλη ευκολία, ενώ παράλληλα διαχειρίζεται και την τάξη χωρίς να προκύπτουν προβλήματα.

Επιπλέον, ένα άλλο σημαντικό στοιχείο που πιστεύω ότι εξυπηρετείται με τη χρήση διαδραστικού είναι η επικοινωνία ανάμεσα σε εκπαιδευτικό και παιδιά. Ανά πάσα στιγμή επισημαίνεται το σημείο αναφοράς (βιβλίο, φύλλο εργασίας) και είσαι σε θέση να γνωρίζεις αν τα παιδιά σε παρακολουθούν ή αν τα "έχεις χάσει". Μέσα από τον προφορικό λόγο και το εποπτικό κανάλι (διαδραστικός) προσφέρονται ενισχυμένα ερεθίσματα και στηρίζονται τα ποικίλα στυλ μάθησης. Το γεγονός ότι υπάρχει η δυνατότητα να επεμβαίνεις πάνω στα βιβλία, να αποθηκεύεις όλες τις σημειώσεις κατά τη διάρκεια του μαθήματος και ανά πάσα στιγμή να τις επαναφέρεις για σκοπούς επανάληψης - υπενθύμισης είναι ανεκτίμητης αξίας.

Από την άλλη και ο ίδιος ο διαδραστικός από μόνος του είναι σπουδαίο εργαλείο με παιδαγωγική προσθετική αξία. Η βάση δεδομένων (χάρτες, γεωμετρικά σχήματα, εικόνες...) και τα εργαλεία που είναι ενσωματωμένα σε αυτόν με την κατάλληλη αξιοποίηση προσφέρουν την ευκαιρία για αποσαφήνιση δύσκολων εννοιών και καλλιέργεια βασικών δεξιοτήτων. Για παράδειγμα, μία δεξιότητα που κάθε χρόνο εντοπίζω ότι δυσκολεύει τα παιδιά είναι η μέτρηση γωνιών με τη βοήθεια μοιρογνωμονίου όσον απλό και αν ακούγεται. Στην πράξη δεν είναι! Φέτος, που ταυτόχρονα με το συμβατικό τρόπο προσέγγισης, χρησιμοποιήσαμε και το διαδραστικό πίνανα με το μοιρογνωμόνιό του, φάνηκε ότι τα παιδιά ανέπτυξαν την εν λόγω δεξιότητα σε ικανοποιητικότερο βαθμό και σε συντομότερο χρονικό διάστημα. 

Τέλος, θεωρώ ότι το πιο σημαντικό είναι τα ερείσματα που μπορεί να προσφέρει ο εκπαιδευτικός μέσω του διαδραστικού για ανάπτυξη της σκέψης (συμπεριλαμβανομένου και της κριτικής σκέψης) των παιδιών μέσα από προβληματισμούς που αναπτύσσονται και διλήμματα που τίθενται. Με τη χρήση εικόνων, γραφικών και βίντεο μέσα από ένα σωστό πλαίσιο προβληματισμού, γίνονται πολύ ουσιαστικές και εποικοδομητικές συζητήσεις και αναπτύσσονται δεξιότητες ανώτερων γνωστικών λειτουργιών οι οποίες λόγω της "κρυφής" τους φύσης, πολλές φορές παραγνωρίζονται ή δε λαμβάνονται καν υπόψη κατά τη διαδικασία της μάθησης.

Το πιο κάτω βίντεο δίνει επιγραμματικά τα βασικά συστατικά των πολυμέσων. Θεωρώ ότι σαν πλαίσιο προσφέρουν απίστευτες δυνατότητες για ανάπτυξη μαθησιακού περιβάλλοντος βασισμένου στις αρχές του Σχεδιασμού για όλους.

http://www.youtube.com/watch?v=T7P-fwgUYbg

Τα πολυμέσα δίνουν τη δυνατότητα για χρήση και επεξεργασία συνδυαστικών αναπαραστάσεων (κείμενο, εικόνα, ήχο, βίντεο, γραφικά) αξιοποιώντας όλα τα διαθέσιμα μέσα και αισθητηριακούς τρόπους διδασκαλίας. Ωστόσο, η ύπαρξή τους και μόνο δεν αρκεί για να δημιουργηθεί ένα ποιοτικό περιβάλλον μάθησης. Αντίθετα, απαιτείται μία πολύ καλή και οργανωμένη προσέγγιση διδασκαλίας η οποία να κάνει τη διαφορά και να εκμεταλλεύεται την τεχνολογία "ορθολογιστικά".

Σε ένα πολυμεσικό περιβάλλον μάθησης, τα παιιδά πρέπει να διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο, να εμπλέκονται ενεργά στη μαθησιακή διαδικασία και να παίρνουν τις κατάλληλες αποφάσης. Στα πλαίσια της διαφοροποίησης της διδασκαλίας, τα πολυμέσα αποτελούν το ιδανικό εργαλείο για εξατομίκευση αναγκών και παροχή ανατροφοδότησης σε σύντομο χρονικό διάστημα με το παιδί να ακολουθεί το δικό του ρυθμό μάθησης. 

  

Ποιες προκλήσεις προκύπτουν από την αξιοποίηση της τεχνολογίας;

Στην Κύπρο, η ενσωμάτωση των ΤΠΕ έγινε αρχές της δεκαετίας του 90’. Εκείνη την περίοδο, εισήχθη το μάθημα των Ηλεκτρονικών Υπολογιστών στη μέση εκπαίδευση (α’ λυκείου) και διδασκόταν για ενάμιση μόνο τρίμηνο, ένα σαρανταπεντάλεπτο την εβδομάδα. Στόχος ήταν η κατάκτηση τεχνικών γνώσεων και δεξιοτήτων χρήσης Η/Υ. Ήταν αυτό που η Karayianni (2011) ορίζει ως τεχνοκρατικό μοντέλο ενσωμάτωσης. Πέραν από το μάθημα, δε γινόταν χρήση Η/Υ στα υπόλοιπα εκπαιδευτικά περιβάλλοντα άλλων γνωστικών αντικειμένων.

Ανοίγω μία παρένθεση εδώ για να πω ότι εκείνη την περίοδο, θεωρούσα την ενασχόλησή μου με τους Η/Υ ως ψυχαναγκαστικό έργο. Τη γλώσσα προγραμματισμού logo δε που διδασκόμασταν την έβλεπα ως ένα από τα πιο ανιαρά και αχρείαστα πράγματα που έκανα παρά τη θέλησή μου!  Παρόλο που μπορώ να πω ότι τη διδάχτηκα πάρα πολύ καλά – ακόμα θυμάμαι κάποιες εντολές έστω κι αν πέρασαν 17 χρόνια – η μόνιμή μου απορία που ακόμα ισχύει είναι σε τι μου χρησίμευσε εμένα αυτό το πακέτο γνώσεων! Ο ψηφιακός γραμματισμός που επιδίωκε το πιο πάνω μοντέλο ενσωμάτωσης – που ακόμα βρίσκεται σε ισχύ στη μέση εκπαίδευση – φαίνεται ότι στην περίπτωσή μου μετατράπηκε σε ψηφιακό αναλφαβητισμό, μέχρι που πήγα στο Πανεπιστήμιο και αναγκάστηκα να «συμμορφωθώ» με την τεχνολογία!

Τον καιρό που η δική μου γενιά φοιτούσε στη μέση εκπαίδευση, η εισαγωγή των ΤΠΕ ήταν στα πρώτα της βήματα – εφαρμοζόταν μπορούμε να πούμε πιλοτικά - και είχε να διαχειριστεί πολλές προκλήσεις. Πρώτα-πρώτα έπρεπε να δημιουργηθεί η κατάλληλη υποδομή τόσο σε κεντρικό επίπεδο (υπουργείου), όσο και σε περιφερειακό επίπεδο (σχολείου). Χρειαζόταν να εξοπλιστούν τα σχολεία με το κατάλληλο υλικό και λογισμικό και να δημιουργηθούν κατάλληλα διαμορφωμένα εργαστήρια Η/Υ. Περαιτέρω, ήταν απαραίτητο να αλλάξουν τα αναλυτικά προγράμματα, ώστε να ενσωματωθούν και θεσμικά οι ΤΠΕ στην εκπαίδευση. Εκτός από αυτά, απαιτούνταν η παραγωγή διδακτικού υλικού αλλά και η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και όλων των εμπλεκόμενων με την εκπαίδευση φορέων, έστω κι αν είχαν σχετική με το αντικείμενο κατάρτιση (π.χ. καθηγητές πληροφορικής). Κυριότερη ωστόσο πρόκληση, που φαίνεται ότι τουλάχιστον στη δική μου περίπτωση (και για πολλούς άλλους) δεν «τακτοποιήθηκε», ήταν η αλλαγή της αρνητικής στάσης – νοοτροπίας απέναντι στη χρήση της τεχνολογίας.

Μετά από κάποια χρόνια, έγινε ενσωμάτωση των ΤΠΕ και στη δημοτική εκπαίδευση. Η υποδομή σε επίπεδο υπουργείου πλέον υπήρχε, ωστόσο έπρεπε τα δημοτικά σχολεία να εξοπλιστούν καταλλήλως. Ακολουθήθηκε παρόμοια πολιτική με την ενσωμάτωση των ΤΠΕ στη μέση εκπαίδευση, με τη μόνη διαφορά πως υιοθετήθηκε εντελώς διαφορετικό μοντέλο ενσωμάτωσης – το λεγόμενο «ανθρωπιστικό» (Karayianni, 2011). Ανεξαρτήτως του διαφορετικού μοντέλου ενσωμάτωσης, πάλι ήταν απαραίτητη η σωστή προεργασία και εφαρμογή των ΤΠΕ και ακολουθήθηκε κοινή πορεία με αυτή της μέσης εκπαίδευσης. Οι ΤΠΕ στη δημοτική – ακόμα και σήμερα – χρησιμοποιούνται πρωτίστως ως εργαλείο για βελτίωση της διδασκαλίας και μάθησης. Εξαίρεση αποτελούν τα υποχρεωτικά ολοήμερα σχολεία, όπου γίνεται συνδυασμός των δύο μοντέλων: υπάρχει από τη μια ξεχωριστό μάθημα Η/Υ δύο φορές εβδομαδιαίως, από την άλλη η τεχνολογία διαχέεται (χρησιμοποιείται εμβόλιμα) σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα για να στηρίξει και να υποβοηθήσει τη μάθηση.

Σε ένα ανθρωπιστικό μοντέλο ενσωμάτωσης, σαν αυτό που εφαρμόζεται στα δημοτικά της Κύπρου, μία από τις πολλαπλές προκλήσεις είναι να χρησιμοποιείται η τεχνολογία από τους εκπαιδευτικούς και με τρόπο που να γίνεται εξατομίκευση της διδασκαλίας όπου χρειάζεται και να ανταποκρίνεται η διδασκαλία στα ποικίλα στιλ μάθησης που υπάρχουν μέσα σε μια τάξη.

Οι Karayianni & Charalambous (2004) διεξήγαγαν έρευνα για να διερευνήσουν ποιο μοντέλο ενσωμάτωσης των ΤΠΕ υιοθετήθηκε στη δημοτική εκπαίδευση και να εντοπίσουν κάποιους παράγοντες που επηρεάζουν την πρακτική του εφαρμογή. Τα ευρήματά τους έδειξαν τη διάσταση που προκύπτει ανάμεσα στη πολιτική ενσωμάτωσης των ΤΠΕ και την πρακτική τους εφαρμογή. Συγκεκριμένα, φάνηκε ότι η χρήση τεχνολογίας από τους εκπαιδευτικούς ήταν πολύ περιορισμένη, υπήρχε ανεπάρκεια εκπαιδευτικών λογισμικών και αναντιστοιχία ανάμεσα στα υπάρχοντα λογισμικά και στους στόχους του αναλυτικού προγράμματος, Επιπλέον, ο αριθμός υπολογιστών ανά τάξη ήταν περιορισμένος και η επιμόρφωση του προσωπικού δεν ήταν ικανοποιητική. Μια δεκαετία αργότερα - με την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση εν πλω – μέχρι στιγμής διαφαίνεται ότι οι πιο πάνω προκλήσεις δεν έχουν διευθετηθεί αποτελεσματικά. Το μόνο σίγουρο είναι πώς στα νέα αναλυτικά προγράμματα σύμφωνα με την Karayianni (2011) δε διασφαλίζεται η ενσωμάτωση της τεχνολογίας σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα αφού απουσιάζουν οι αναφορές σε ξεκάθαρους στόχους, με αποτέλεσμα να επαναληφθεί ό,τι και στο παρελθόν.

Προσωπικά πιστεύω, ότι ξεφεύγοντας από το ποιο μοντέλο ενσωμάτωσης εφαρμόζεται σε κάθε βαθμίδα εκπαίδευσης και ποια φιλοσοφία κρύβεται πίσω από την αντίστοιχη υιοθέτησή του, οι προκλήσεις για την τεχνολογία γενικότερα είναι ποικίλες και εδράζονται σε διαφορετικά επίπεδα. Μπορεί οι ΤΠΕ να μην έχουν να αντιμετωπίσουν την αρνητική κουλτούρα που επικρατούσε σε παλαιότερες εποχές και σήμερα να καθοδηγούν τις εξελίξεις, ωστόσο υπάρχουν πρωταγωνιστές στο χώρο της εκπαίδευσης που εξακολουθούν να υιοθετούν αρνητικές προς την τεχνολογία στάσεις. Ως αποτέλεσμα, επηρεάζεται ο βαθμός και η ποιότητα εφαρμογής της. Θεωρώ ότι πρωτίστως είναι απαραίτητη η επιμόρφωση όλων των εμπλεκόμενων με την εκπαίδευση φορέων, ώστε μακροπρόθεσμα να αλλάξουν οι στάσεις των “τεχνολογικών μεταναστών”. Από την άλλη, δεν πρέπει να θεωρείται αυτονόητο ότι η χρήση τεχνολογίας από τα παιδιά, παρόλο που ζουν και αλληλεπιδρούν με την κοινωνία της γνώσης και συμπεριφέρονται ως “τεχνολογικοί αυτόχθονες” καλλιεργεί και τις απαραίτητες προς αυτή θετικές στάσεις.  Αντιθέτως, τίποτα δεν πρέπει να εκλαμβάνεται δεδομένο.

Η πιο ισχυρή ωστόσο πρόκληση από τη δική μου σκοπιά, είναι να συγκεραστούν οι διαφωνίες που υπάρχουν σχετικά με το ποιο από τα δύο προαναφερθέντα μοντέλα ενσωμάτωσης είναι καταλληλότερο και να υιοθετηθεί ένα συνδυαστικό μοντέλο. Υπό αυτές τις συνθήκες θα καλλιεργηθεί από τη μια ο λειτουργικός τεχνολογικός γραμματισμός που έχει τεθεί και ως απαραίτητη δεξιότητα από την ΕΕ και από την άλλη να αναβαθμιστούν ποιοτικά τα γνωστικά αντικείμενα με τη χρήση της τεχνολογίας ως εργαλείο μάθησης και οικοδόμησης της γνώσης.

ΠΗΓΕΣ:

Karagiorgi, Y. (2011). Locating ICT for primary education in a reformed Greek-Cypriot national curriculum: A documentary analysis approach. Education and Information Technologies.

Karagiorgi, Y. & Charalambous, K. (2004).Curricula considerations in ICT integration: models and practices in Cyprus. Education and Information Technologies, 9 (1), pp.21-35. 

Προκλήσεις των ΤΠΕ για τα παιδιά!

Διάβαζα σήμερα το πρωί πίνοντας τον καφέ μου και σερφάροντας στο διαδίκτυο, μία είδηση για το δημοτικό σχολείο στη Γαύδο, όπου φοιτά μόνο μία εξάχρονη μαθήτρια. Αρχική σκέψη; Πρωτοφανές δεδομένο για την ελληνική πραγματικότητα. Όλοι γνωρίζουμε πόσες αποκοπές έγιναν στην Παιδεία ένεκα του μνημονίου, πόσο δύσκολο ήταν δε να αφήσουν ένα σχολείο να λειτουργεί με μόνο ένα παιδί! Τα λειτουργικά έξοδα και τα υψηλά κονδύλια που απαιτούνται για τη λειτουργία ενός σχολείου δεν εξαρτώνται μόνο από τον αριθμό των παιδιών. Αντίθετα! Είτε είναι ένα παιδί είτε περισσότερα, σε κάποιες "υπηρεσίες" δεν μπορούν να γίνουν περικοπές.  Η απόφαση λειτουργίας του συγκεκριμένου δημοτικού είναι καθαρά πολιτική και αξίζει συγχαρητηρίων.

Φαίνεται πως η ανθρωπιά που έχουμε σαν λαός ακόμη να εκλείψει, παρόλο που ο περισσότερος κόσμος ψάχνει τα χρήματα με το φαναράκι! Ο δείκτης με τον οποίο μετριόταν η ευαισθησία στο ελληνικό (αλλά και κυπριακό) συγκείμενο – προ οικονομικής κρίσης – ήταν καθαρά οικονομικός. Με βάση το ποσό των χρημάτων που μαζευόταν ή ξοδευόταν (ανάλογα με την περίπτωση) οριζόταν και το ύψος της ευαισθησίας.  Θυμόμαστε όλοι για παράδειγμα τους λειτουργούς των ΜΜΕ να κάνουν εκκλήσεις σε εράνους επικαλούμενοι την ευαισθησία των πολιτών με στόχο τη συλλογή περισσότερων χρημάτων! Τώρα που δεν υπάρχουν όμως χρήματα; Πώς θα δείξουμε σαν κοινωνία ότι έχουμε τις κεραίες ευαισθησίας μας σε λειτουργία και είμαστε σε ετοιμότητα να εντοπίσουμε συνανθρώπους μας που χρειάζονται τη στήριξή μας; 

Νομίζω η πιο πάνω πράξη του ελληνικού κράτους, δείχνει προς ποιαν κατεύθυνση πρέπει να κινηθούμε. Η ενσυνείδητη αυτή απόφαση, στέλνει παντού τα σωστά μηνύματα "στηρίζουμε τη μάθηση κάθε παιδιού ανεξαιρέτως". Η απουσία χρημάτων και η έλλειψη κονδυλίων, καλλιεργούν σε υγιέστερες βάσεις την ευαισθησία και το ήθος μας, που άρχισαν πλέον να σχετίζονται με πράξεις και με έργα. Όχι μόνο αντιστέκονται στην οικονομική κρίση, αλλά αναδεύουν στο προσκήνιο  και αποτελούν εφαλτήρια για λήψη πολιτικών αποφάσεων με μόνο κριτήριο την ανθρωπιά! 

Αξίζει να σημειώσω ότι οι περισσότεροι από μας - μέσα σε αυτούς και ο υποφαινόμενος – τις παραπάνω φορές ασκούμε αρνητική κριτική για ζητήματα που αφορούν στην εκπαίδευση. Ωστόσο, καλό θα ήταν όταν έρχεται στην αντίληψή μας κάτι που αξίζει της θετικής μας σημασίας και προσοχής, να το επικροτούμε και να το αναγνωρίζουμε.

Ο λόγος που επέλεξα να κάνω αναφορά στο εν λόγω άρθρο, είναι γιατί παρουσιάζεται μία δυνατότητα των ΤΠΕ σε περίπτωση που προκύψουν τέτοιες καταστάσεις - ένα ολόκληρο σχολείο να αποτελείται από ένα μόνο παιδί. Ποια είναι η πρόκληση που προκύπτει υπό αυτά τα δεδομένα; 

Στην προηγούμενή μου ανάρτησή, είχα ισχυριστεί ότι πολλά άτομα – με τη χρήση τεχνολογίας - ίσως να μην καλύπτουν το συναισθηματικό κενό που βιώνουν εξαιτίας των δυσκολιών που προκύπτουν από τη δύσκολη αλληλεπίδραση με το περιβάλλον, με αποτέλεσμα η "ψυχή" τους να εκφράζεται λιγότερο "αντιπροσωπευτικά". Χωρίς να αναιρώ τον πιο πάνω ισχυρισμό με κίνδυνο να γίνω απλοϊκός – στην περίπτωση της 6χρονης μαθήτριας, η τεχνολογία επιτρέπει στο συγκεκριμένο παιδί όχι μόνο να καλύψει ένα συναισθηματικό κενό που προκύπτει από την έλλειψη φίλων αλλά και να συνάψει κοινωνικές σχέσεις με συνομήλικα παιδιά μέσω μαθήματος τηλεδιάσκεψης που λαμβάνει χώρα μία φορά την εβδομάδα. Φαίνεται ότι το πρόγραμμα skype, με το οποίο γίνονται οι τηλεδιασκέψεις, λειτουργεί ως εργαλείο μάθησης και δίνει χώρο στην ανάπτυξη συνεργατικών αλλά και διαπροσωπικών σχέσεων με παιδιά άλλων σχολείων. Η τεχνολογία προσπαθεί να αναπληρώσει το κενό που προκύπτει από την έλλειψη συμμαθητών / συμμαθητριών. Έχει καλλιεργηθεί η λαθεμένη αντίληψη ότι η χρήση τεχνολογίας από τα παιδιά συμβάλλει στην αποξένωσή τους και στερεί  την αλληλεπίδραση με τον κοινωνικό περίγυρο. Δεν είναι όμως η πανάκεια. Εδώ η πρόκληση είναι η τεχνολογία να χτυπήσει αυτή την επικρατούσα αντίληψη που υπάρχει και να δείξει ότι δύναται να συνεισφέρει και στην ανάπτυξη διαπροσωπικών σχέσεων!!!

Πιο κάτω είναι ο σύνδεσμος για όσα άτομα ενδιαφέρονται να διαβάσουν το πρωτογενές άρθρο:

Η μοναδική μαθήτρια στο δημοτικό της Γαύδου

Περιορισμοί υποστηρικτικής τεχνολογίας!

Τον τελευταίο καιρό έχουμε "βομβαρδιστεί" από τη βιβλιογραφία στο χώρο της υποστηρικτικής τεχνολογίας για τα θετικά που προσφέρει. Παρόλα αυτά, εμένα προσωπικά που διέφυγε η ανθρώπινη διάσταση - ότι καμιά "μηχανή" δεν μπορεί να συμπεριφερθεί σαν άνθρωπος. Ακόμα και με τη χρήση της, πολλά άτομα ίσως να μην καλύπτουν το συναισθηματικό κενό που βιώνουν εξαιτίας των δυσκολίων που προκύπτουν από τη δύσκολη αλληλεπίδραση με το περιβάλλον. Μου δημιουργήθηκε η εντύπωση ότι εφόσον τη χρησιμοποιούν σημαίνει ότι όχι μόνο γίνεται η ζωή τους πιο εύκολη, αλλά πιθανόν να καλύπτουν και κάποιες συναισθηματικές ανάγκες αφού είναι επιτρεπτή η αλληλεπίδραση με άλλα άτομα. Θεώρησα αυτονόητο ότι με την εναλλακτική επικοινωνία για παράδειγμα δίνεται η ευκαιρία για εξωτερίκευση σκέψεων, απόψεων και συναισθημάτων. Όπως φαίνεται όμως η κατάσταση είναι πολύ διαφορετική και το συνειδητοποίησα διαβάζοντας το email που μας έστειλε η Κατερίνα για τον

--> Eric River που απ' ότι κατάλαβα σήμερα χρησιμοποιεί υποστηρικτική τεχνολογία σε μεγαλύτερο βαθμό απ' ότι στο παρελθόν, με αποτέλεσμα η "ψυχή" του να εκφράζεται λιγότερο "αντιπροσωπευτικά". Η πιο κάτω του πρόταση είναι χαρακτηριστική των όσων αναφέρει:

"My eyegaze computer can speak for me, but it cannot vibrate at the same frequency as my soul". 

Εργαλεία Υποστηρικτικής Τεχνολογίας

Στο συγκεκριμένο ιστολόγιο έχει τρόπους για να κάνουμε τους υπολογιστές μας πιο προσβάσιμους με κάποιες απλές ρυθμίσεις, καθώς επίσης και μία σειρά από προϊόντα υποστηρικτικής τεχνολογίας! Πατήστε στον πιο κάτω σύνδεσμο και καλή πλοήγηση...

Εργαλεία Υποστηρικτικής Τεχνολογίας

ΤΠΕ στα πλαίσια της κατ' οίκον εργασίας

Η ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΛΕΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ (http://mariaiacovou.blogspot.com/)

Η ανάρτηση της φίλης Μαρίας με προβλήματισε σε μεγάλο βαθμό για τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να αξιοποιηθούν οι ΤΠΕ στα πλαίσια μιας διδασκαλίας καθώς και τους περιορισμούς που έχει να αντιμετωπίσει ένας / μία εκπαιδευτικός, όταν θέλει να τις ενσωματώσει στο μάθημά του / της! Η πιο εύκολη πρακτική, που συνηθίζουμε οι περισσότεροι από μας, είναι η χρήση του υπολογιστή για να προβάλουμε κάτι στον πίνακα με τη βοήθεια του dlp. Το ερώτημα όμως είναι κατά πόσο, κάτω από τέτοια περίσταση, μεταμορφώνεται σε εργαλείο διαφοροποίησης ή απλά σε εναλλακτικό εποπτικό μέσο. Νομίζω ότι η απάντηση κινείται περισσότερο στο πρώτο άκρο παρά στο δεύτερο, με εξαίρεση κάποιες περιπτώσεις που ένα λογισμικό ή  άλλο πρόγραμμα χρησιμοποιείται για να εξηγήσουμε καλύτερα μια "έννοια" στα παιδιά.  Πέραν από αυτά, θεωρώ ότι σ' ένα σαραντάλεπτο με την παρουσία ενός μόνο υπολογιστή στην τάξη, καλύτερη αξιοποίησή της σπάνια μπορεί να γίνει! Πόσο δε μάλλον σε διδασκαλίες που κάποιες από τις δραστηριότητές μας είναι βασισμένες στον υπολογιστή, και συνήθως ζητάμε από μια ομάδα παιδιών (4-5 στην καλύτερη των περιπτώσεων) να χρησιμοποιήσουν ένα πρόγραμμα / μια σελίδα για να απαντήσουν κάποιους προβληματισμούς ή ερωτήματα. Κακά τα ψέματα, χωρίς την ύπαρξη εργαστηρίου στο σχολείο ή ομάδας υπολογιστών στην τάξη είναι πολύ δύσκολη η ορθή αξιοποίηση των ΤΠΕ. Ή μήπως είναι ηθικά ορθό να στέλνω στον υπολογιστή πάντα τον "αδύνατο"  για εξάσκηση, ή τον "άταχτο" για να κάθεται ήσυχος; Ή είναι ηθικά ορθότερο να μη στέλνω παιδιά που δεν ξέρουν να χρησιμοποιούν τον Υ/Η (έχει αρκετά!) και να διαλέγω από τα άλλα παιδιά της τάξης;

Ένα πιθανό πλαίσιο αξιοποίησης των ΤΠΕ, το οποίο προϋποθέτει ότι όλα τα παιδιά έχουν ηλεκτρονικό υπολογιστή στο σπίτι, είναι η χρήση των ΤΠΕ στα πλαίσια της κατ' οίκον εργασίας. Κάθε παιδί, στο χρόνο του,  ασχολείται με το δικό του ρυθμό σε προβληματισμούς - ερωτήματα που τίθενται. Είναι εδώ που διαφοροποιείται ο ρόλος του εκπαιδευτικού. Καλείται να δημιουργήσει ένα ηλεκτρονικό μαθησιακό περιβάλλον με έξτρα ασκήσεις και δραστηριότητες βάσει των παιδιών της τάξης του / της. Ο /η καθένας / καθεμιά με τον τρόπο του (παιδιά, εκπαιδευτικός) συμβάλλει στη δημιουργία και ανάπτυξη ενός δυναμικού περιβάλλοντος μάθησης, με  τους "δρώντες" (δανείζομαι τον όρο της Μαρίας) να αλληλοσυμπληρώνονται. Οι ΤΠΕ δίνουν την ευκαιρία στα παιδιά να αυτενεργήσουν και να εκφραστούν με τρόπο ποιοτικό και διερευνητικό οικοδομώντας τις νέες γνώσεις. Παράλληλα, δίνουν ερεθίσματα στο οικογενειακό περιβάλλον να αφιερώσει ποιοτικό χρόνο στο παιδί ώστε να ενημερωθεί και, αν μπορεί και χρειάζεται, να βοηθήσει! Θέλουμε τους γονείς δίπλα μας... ασχέτως τι διακηρύττουν οι εγκύκλιοι του Υπουργείου... Δεν είπαμε να αναλάβουν το ρόλο μας. Όχι! Απλά η εμπειρία μού δείχνει ότι όταν οι γονείς έχουν έννοια, τα παιδιά είναι πιο υπεύθυνα και αναπτύσσουν θετικότερη στάση προς τη μάθηση!!!

Anyway. Θα προσπαθήσω να εφαρμόσω τα πιο πάνω στην τάξη μου, στα πλαίσια της κατ' οίκον εργασίας και θα επανέλθω... TO BE CONTINUED!!!

(απολογούμαι για τη χρήση των όρων στα εισαγωγικά - είναι για να έχουμε κοινή βάση επικοινωνίας)

Πρόγραμμα Winspeak

Πρόγραμμα Winspeak
(AAC software – Λογισμικό εναλλακτικής επικοινωνίας)

Το συγκεκριμένο λογισμικό επιτρέπει σε ένα άτομο με απουσία λειτουργικού προφορικού λόγου να επικοινωνήσει μέσω συμβόλων-εικόνων με τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή. Χρησιμοποιούνται σελίδες με τετράγωνα, στα οποία τοποθετούνται εικόνες, λέξεις ή οποιοδήποτε σύμβολο. Υπάρχει η δυνατότητα σχηματισμού πρότασης από τις λέξεις του πίνακα, καθώς και η δυνατότητα εκφώνησης συγκεκριμένων λέξεων αφού πρώτα ηχογραφηθούν από κάποιο άτομο. Η επιλογή των τετραγώνων μπορεί να γίνει με ποντίκι ή με διακόπτη.

Λογισμικό Winspeak

Switch technology - see what I totally can handle

Ψάχνοντας στο youtube βίντεο για να καταλάβω τι είναι το switch technology, με τίποτα δε φανταζόμουν ότι μπορεί να συμβάλει σε μια συναυλία με αυτό τον εναλλακτικό τρόπο. Τελικά είναι απίστευτες οι δυνατότητες - υποστήριξη που προσφέρει το πάτημα και μόνο ενός "κουμπιού".

Ενιαία Εκπαίδευση και Τεχνολογία

http://www.youtube.com/watch?v=rXxdxck8Gic

Η υποστηρικτική τεχνολογία μέσα από εμπειρίες παιδιών!